بازگشت
رمان اتوپیستی و ادبیات سیاسی
نصرت شاد نصرت شاد

Thomas Morus 1478-1535

شاه انگلیس و اعدام توماس مورس

 

توماس مورس،نویسنده،فیلسوف،هومانیست، و سیاستمدار انگلیس در پنج قرن پیش، یکی از آغاز گران هومانیسم اولیه سرمایه داری است. شاهکاراودرفلسفه سیاسی و ادبیات اتوپیستی(ناکجا آبادی،بهشت زمینی) رمان " اتوپیا " است. اواین کتاب را در سن 38 سالگی نوشت. وی مهمترین نماینده سوسیالیسم اتوپیستی وهومانیسم است. این رمان او سنتی برای ادبیات اتوپیستی اروپا گردید. اورابراساس این کتاب،خالق رمان سیاسی وادبیات ضد دولتی بشمارمی آورند. وی دربخش نخست این رمان به انتقاد شدید از اوضاع اجتماعی و سیاسی آنزمان انگلیس ودربخش دوم آن به طرح یک دولت ایده آل براساس اصول کمونیسم آغازین می پردازد. این رمان دیالوگی او در دو بخش نوشته شده است. توصیف شرایط اقتصادی،اجتماعی، و نظم دولتی جزیره خیالی اتوپیا بعدها مدلی برای ژانر رمان اتوپیستی درغرب شد. توماس مورس درسال 1535 از طریق هاینریش سوم اعدام شد چون او حاضرنشد اتوریته  شاه و سلطنت بر کلیسا و دین در انگلیس را تایید کند.

توماس مورس دولت پادشاهی انگلیس را متهم نمود که از توطئه های پولداران علیه زحمتکشان حمایت می نماید. اوبعدها آموزگار اتوپیست های آینده گردید. اتوپیست ها مبارزان اجتماعی بودند که در فلسفه سیاسی به طرح یک بهشت این جهانی یا ناکجاآبادی پرداختند. در سوسیالیسم تخیلی توماس مورس ، مالکیت شخصی وجودندارد چون اوآنرا عامل بی عدالتی،لستثمار،ونابرابری اجتماعی میدانست. او مالکیت جمعی را درجامعه تبلیغ می نمود. وی میگفت بهترین تقوا،نیکوکاری است چون آن، رنج مردم را کاهش میدهد.توماس مورس باآثارش پایه گذار یک سنت تفکرسیاسی گردید. بادیدامروزی رمان اتوپیستی اوازخیلی نظرها کتابی است لیبرال، گرچه او آته ایست ها را آنزمان فقط قابل مدارا میدانست. نظام اتوپیستی او قادر است بدون درس های اخلاقی دین مسیح روی پای خود دوام بیاورد؛ اگر انسانها این چنین فردگرا نبودند. تئوری سیاسی توماس مورس متکی به نظرات افلاتون و پیکو میراندولا بود. وی درآن زمان 6ساعت کارجسمی درروز را کافی میدانست.تا مردم بتوانند به مشغله های فکری وعملی دیگر مانند هنر،ادبیات،فلسفه،تفریح، و تحثیق درعلوم تجربی بپردازند. منقدین او امروزه مدعی هستند که تنوع درامورزندگی بخشی ازاحساس رضایت و سعادت انسان است ولی درنظامهای سوسیالیستی واتوپیستی این چنین خواسته ها انکارمیشوند. ازجمله نویسندگانی که درادبیات غرب رمان اتوپیستی راادامه دادند میتوان از جرج آورل، آلدوس هوکسلی، یونی سامیاتین، ویلیام مورس، فرانس باکون، توماس کامپلا، و لویز مرسیر، نام برد.

توماس مورس ازنظر فلسفی تحت تاثیر اپیکور و اراسموس بود. او از طریق دوستی نزدیک با اراسموس نتردامی، با اندیشه های هومانیستی او آشنا گردید. وی از نظر سیاسی متکی به نظرات افلاتون و آوگوستین است. راسل مینویسد که اوازنظر انساندوستی جالبتر از اراسموس بود. کتاب خیالپردازی سیاسی او یعنی رمان "اتوپیا" تحت تاثیر کتاب "دولت" افلاتون است.توماس مورس با انتقاد از رنسانس متکی به افلاتون طرح یک دولت ایده آل بدون مالکیت خصوصی را ریخت . طرح های اجتماعی- کامپلا، باکون، فوریه، سنت سیمون، آون، و پرودن، ادامه نظرات سوسیالیستی اوبودند. از جمله نویسندگان ادبیات لاتین مورد علاقه او/ ورژیل و سیسرو هستند. نظرات توماس مورس نزد مارکس و انگلس نیز مشاهده میشوند. هر دو مدعی بودند که طرح کمونیسم اتوپیستی را به کمونیسم علمی هدایت کردند.

توماس مورس در سال 1478 درانگلیس بدنیا آمد و درسال 1537 اعدام شد. 400 سال بعد پاپ از او در سال 1935 اعاده حیثیت نمود و اورا مقدس دانست. توماس مورس در خانواده ای مرفه بدنیا آمد ، پدرش یک قاضی معروف دولتی بود. او در دانشگاه به تحصیل فلسفه، حقوق، زبانهای کلاسیک ، و الهیات پرداخته بود. از جمله آثار او – رمان اتوپیا، تاریخ ریچارد سوم، بیوگرافی پیکو میراندولا، مقالاتی علیه اصلاحات دینی، بهترین قانون دولتی و جزیره اتوپی، و چند اثر تاریخی دیگرهستند. مجموعه آثار اودرسال 1963 منتشرشدند. او پیش از اعدام گفته بود که خادمان شاه  بهتراست ابتدا خادمان خدا باشند.


November 2nd, 2009


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
شعر،ادب و عرفان